Ινομυαλγία 

ΜΕΡΟΣ 2

ΤΙ ΠΡΟΚΑΛΕΙ ΤΗΝ ΙΝΟΜΥΑΛΓΙΑ

Τα αίτια είναι άγνωστα. Πιθανόν ευθύνονται αρκετοί παράγοντες. Μπορεί ένα τραύμα ή συναισθηματικό στρες ή ακόμα μια νόσος (συνδυάζεται με ρευματοειδή αρθρίτιδα ή άλλα νοσήματα). Αρκετοί ερευνητές πιθανολογούν γονιδιακή αιτία λόγω της ανεύρεσης ατόμων με ινομυαλγία σε μια οικογένεια.

Οι περισσότεροι ερευνητές, ωστόσο, συμφωνούν ότι υπάρχει μια διαταραχή στη διαβίβαση των νευρικών ερεθισμάτων στο κεντρικό νευρικό σύστημα. Το αποτέλεσμα είναι ότι τα άτομα αυτά αισθάνονται πολύ πιο έντονο πόνο και πονούν πιο συχνά από άλλα άτομα (υπεραλγησία). Εχουν βρεθεί αυξημένα επίπεδα διεγερτικών νευροδιαβιβαστών (όπως ουσία Ρ, κυτοκίνες κ.ά.) και μειωμένα επίπεδα κατασταλτικών νευροδιαβιβαστών (όπως σεροτονίνη, ενδορφίνες κ.λπ.).

Τα διαθέσιμα ερευνητικά δεδομένα υποδεικνύουν διαταραχή στην «ερμηνεία» των σημάτων στο κεντρικό νευρικό σύστημα που προκαλεί διαταραγμένη αίσθηση του πόνου.

ΠΩΣ ΓΙΝΕΤΑΙ Η ΔΙΑΓΝΩΣΗ ΤΗΣ ΙΝΟΜΥΑΛΓΙΑΣ

Δεν υπάρχουν ειδικές εργαστηριακές εξετάσεις για την ινομυαλγία. Η διάγνωση γίνεται από το ιστορικό, τα συμπτώματα και την κλινική εξέταση. Η ανεύρεση των «σημείων ευαισθησίας» όπως φαίνεται στο παρακάτω σχήμα, συνηγορεί υπέρ της διάγνωσης.

Η διάγνωση καθυστερεί να γίνει, κατά μέσο όρο πέντε χρόνια, λόγω των μη ειδικών συμπτωμάτων. Οι εργαστηριακές εξετάσεις είναι συνήθως φυσιολογικές, αν και τελευταία συνδέεται το σύνδρομο με χαμηλά επίπεδα βιταμίνης στο αίμα.

Συχνά συνυπάρχει με άλλα νοσήματα (όπως ρευματοειδής αρθρίτιδα ή ερυθηματώδης λύκος), τα οποία πρέπει να έχουν αποκλειστεί κατ΄αρχήν.

Για να τεθεί η διάγνωση χρειάζεται να υπάρχει διάχυτος πόνος στο σώμα για τουλάχιστον τρεις μήνες και να είναι επώδυνα τα 11 από τα 18 σημεία της εικόνας. 

Για να είναι πιθανή η διάγνωση χρειάζεται να υπάρχει χρόνια διαταραχή του ύπνου, να υπάρχουν κάποια ψυχικά χαρακτηριστικά (όπως άγχος ή τελειομανία, φοβίες ή κατάθλιψη). Η επιδείνωση της ψυχικής κατάστασης επιδεινώνει τον πόνο και τα συμπτώματα της ινομυαλγίας.

Ο πόνος προκαλείται με μικρά ερεθίσματα και η αντοχή στον πόνο είναι περιορισμένη. Γενικά το νευρικό σύστημα χαρακτηρίζεται από «υπερδιέγερση».

Η ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΤΗΣ ΙΝΟΜΥΑΛΓΙΑΣ

Το βασικό ζητούμενο είναι να κατανοήσει το άτομο με ινομυαλγία ότι πρέπει να αλλάξει και να διαμορφώσει τον τρόπο ζωής του. Πολλοί αρνούνται να κάνουν ριζικές αλλαγές, ωστόσο η αναγνώριση του προβλήματος και η προσπάθεια αλλαγής κάποιων τομέων της ζωής μπορεί να φέρει σημαντική βελτίωση.

Η καλή επαφή με τον ιατρό είναι σημαντική. Ο γιατρός που μπορεί να ακούσει το πρόβλημα και να δουλέψει μαζί με τον ασθενή συμβάλλει ουσιαστικά στη θεραπεία.

Οι παραδοσιακές θεραπείες (αντιφλεγμονώδη κ.λπ.) συνήθως δεν είναι αποτελεσματικές. Οι ασθενείς συχνά έχουν πάρει μεγάλη ποικιλία τέτοιων φαρμάκων χωρίς να έχουν ουσιαστικά αποτελέσματα. Εναλλακτικές θεραπείες, τεχνικές χαλάρωσης, διατροφή και κυρίως η άσκηση παίζουν σημαντικό ρόλο στη θεραπεία.

Όσον αφορά τη θεραπεία του πόνου, τα αντιφλεγμονώδη συνήθως δεν έχουν αποτέλεσμα. Υπάρχουν φάρμακα για την αντιμετώπιση της ινομυαλγίας με δράση στο νευρικό σύστημα.

Σημαντική όμως είναι η εφαρμογή προγράμματος ήπιων ασκήσεων με διατάσεις που βοηθούν τη διατήρηση του μυϊκού τόνου και μειώνουν τον πόνο και τη δυσκαμψία. Οι ασκήσεις πρέπει να γίνονται σε τακτά διαστήματα και μπορεί να είναι κολύμβηση, ποδήλατο, περπάτημα και υδροαεροβική.

Όσον αφορά τη διαχείριση του ύπνου, ο καλός ύπνος είναι απόλυτα αναγκαίος και επιτυγχάνεται με διάφορες μεθόδους:

- Το να πηγαίνει κανείς νωρίς για ύπνο και να σηκώνεται σταθερή ώρα, είτε κάθε μέρα, είτε στις διακοπές, βοηθά στην ομαλοποίησή του.

- Το περιβάλλον πρέπει να είναι ήσυχο, με άνετη θερμοκρασία και καλό στρώμα.

- Πρέπει να αποφεύγεται η ζάχαρη, η καφεΐνη και το αλκοόλ πριν τον ύπνο.

- Η άσκηση πρέπει να γίνεται νωρίτερα την ημέρα –τουλάχιστον 3 ώρες πριν τον ύπνο– σε τακτά και σταθερά διαστήματα.

- Πρέπει να αποφεύγεται ο ύπνος με ανοιχτή τηλεόραση ή άλλες ηλεκτρονικές συσκευές.

- Καλό είναι να αποφεύγεται ο ύπνος στη διάρκεια της ημέρας. Αν είναι αναγκαίος καλύτερα να μην υπερβαίνει τη μία ώρα και μετά πρέπει να υπάρχει πρόγραμμα ασκήσεων.

- Ασκήσεις χαλάρωσης πριν τον ύπνο βοηθούν σημαντικά. Μουσική ή ζεστό μπάνιο πριν τον ύπνο βοηθούν στους πόνους και τον ύπνο.

Η συναισθηματική υποστήριξη και η επικοινωνία με την οικογένεια και τους φίλους είναι σημαντικά υποβοηθητική. Οργανωμένες ομάδες ή ατομική θεραπεία μπορεί να είναι αναγκαία. Βασική προϋπόθεση είναι η γνώση και κατανόηση του προβλήματος και του συνδρόμου από τον ασθενή.

Η αποφυγή υπερέκθεσης σε στρεσογόνα ερεθίσματα είναι επίσης σημαντική. Χρειάζεται οργάνωση του προσωπικού χρόνου για χαλάρωση και μια σταθερή ρουτίνα ενεργειών. Οι λειτουργίες πρέπει να είναι σταθερές στις καλές και στις «κακές» μέρες.

Άλλες θεραπείες, όπως φυσικοθεραπεία, θεραπευτικές χειρομαλάξεις, βελονισμός, υδροθεραπείες, ήπια αεροβική γυμναστική, γιόγκα και ασκήσεις tai-chi μπορεί να είναι ιδιαίτερα βοηθητικά. Συνδυάζουν την τόνωση των μυών με τη χαλάρωση και σταδιακά έχουν σημαντική βελτίωση στον πόνο.

Ασκήσεις χαλάρωσης, αναπνευστικές ασκήσεις, αρωματοθεραπεία, διατροφικά συμπληρώματα και βότανα μπορεί να έχουν εξίσου καλά αποτελέσματα. Νοητικές ασκήσεις για την αντιμετώπιση της γνωστικής δυσλειτουργίας (έλλειψη συγκέντρωσης, προβλήματα μνήμης κ.λπ.) είναι ιδιαίτερα χρήσιμες, όπως παιχνίδια μνήμης και προσοχής, γρίφοι και πνευματικές προκλήσεις.

Οι ασθενείς, εκτός από τα συμπτώματά τους, πρέπει να αντιμετωπίσουν και την αδυναμία κατανόησής τους από το περιβάλλον. Είναι αναγκαίο να κατανοήσουν οι ίδιοι τη φύση της πάθησής τους αλλά και οι οικείοι.

Οι ασκήσεις, παρά την κόπωση που αισθάνεται ο ασθενής, πρέπει να είναι σταδιακά αυξανόμενες για να έχουν παυσίπονο αποτέλεσμα.

Τέλος, οι ασθενείς πρέπει να συμμορφώνονται στις οδηγίες των ειδικών της ομάδας που τους φροντίζει, να παίρνουν τα φάρμακα τους σωστά, να κοιμούνται αρκετά, να κάνουν τη σωματική άσκηση που τους συστήνεται, να ακολουθούν υγιεινή διατροφή, να διατηρούν κανονικό βάρος σώματος και να προσαρμόζουν τον τρόπο ζωής και εργασίας τους.